تولدی دیگر در جهان نیچه ای حزن آلود ما

دو روز پیش یکی از دوستان قدیمی با من تماس گرفت و در حالی که بادی به غبغب انداخته بود گفت "ما صاحب بچه شدیم". وقتی گفتم "آیا الان احساس رضایت می کنی" با لحنی شدیدتر گفت "بله".

البته اینکه من نمی توانم احساس شخصی وی را از وقوع چنین حادثه ای درک کنم به جای خود، که به هر حال می توانم این را به حساب اختلاف تفسیر از زندگی و غیره بگذارم، اما مطمئنا میان دو دوست، و به خاطر دوستی که به جای خود مسئله ایست، تفسیر های واحدی نیز وجود دارد که نحوه به نظر رسیدن جهان و درک معانی اتفاقات آن را تا حدی به هم نزدیک می سازد، به قول گادامر نوعی "امتزاج افق ها" از متن زدگی روزمره و بیش از آن نیز می تواند یا بایسته است در میان باشد.

من در این میان هیچ چیز چندان دلخواهی نمی بینم. واقعا از آن مایه امید به آینده چیزی بر جای نمی بینم که آدمیانی چون ما را به استمرار نسل خویش وادار سازد. من در دوست خود همچون بسیاری دیگر هیچ گونه کسب افتخاری نمی بینم که فرزند دار شدن چونان موفقیتی دیگر در کنار آن افتخارات بدرخشد. تحصیلات نیمه عالی رها شده. یک زندگی نیمه کارمندی. قرض و قوله. بدهی سر ماه. خانه نداشته. پشتوانه فرهنگی ملی قومی کم رنگ. کم بود آشنایی با مسائل و راه حل های روز به علت شغل هایی که همه عمر ما را می گیرند. کمبود وقت برای همه چیز؛ سخن گفتن، شنیدن، و وجود داشتن، دست کم آنگونه که خود می خواسته ایم. زندگی به دور از تولید صنعتی، و یا خود آفرینش هنری، و هیچ. واقعا این زندگی به سبک ما، آنقدر کوتاه است که چقدر برای خودمان و برای خود بودنمان وقت کم داریم. اینکه چه هستیم، یا چه می پسندیم باشیم. یک زندگی به دور از حق انتخاب های دست کم شخصی. ما حتی در شخصی ترین مسائل نیز به دیگر بودن هایمان می آلاییم. دست مایه خواست های خانواده و دوستان و همسران و فرزندان بودن می شویم. نه بهره ای از شناخت گذشته تاریخی مان برده ایم، نه بهره ای از آرزو هایی که می توانیم بالقوه برای تحقق شان بکوشیم. اخلاق مان در سایه مقتضیات موقعیت و تعریف جامعه و وضع زمانه تاریک نور می بازد. سیر مطالعات مان مقطع مقطع، متوقف می شود. چند خبر محلی را صورت کلی وضع جهان امروز می انگاریم. رسانه ها را به خورد خود می دهیم و تنبلی را بهانه می آوریم، و می گوییم همش همینه. دین مادر زادی را به تحقیق نیازموده به مناسک می رویم و تا آخر فقط به چند سوال بی جواب در ذهن خود مفتخر می شویم. بدن مان را به کار که نه بلکه به حقوق ماهیانه بدون راندمان می سپاریم، و تا آخر هم نمی فهمیم که ازهمسرمان خوشمان نمی آمده، فقط مصلحت این بود. و پای جبر را به میانه باز می کنیم، آری اگر این جبر هم نبود ما چه مایه رنج پر درد تری می کشیدیم. ما در واقع قرضی زندگی می کنیم، رنج های خودمان را به روی خود نمی آوریم تا شادیمان کاهش نیابد. و هرگز با چهره رنج های خودمان، رنج های شخصی و طولانی خود جسارت مواجهه نمی یابیم. ما سازشکارانه با مشکلات کنار می آییم و به جنگ نرفته پای مذاکره با شرایط زندگی می نشینیم. واقعا چه کسی مسبب اینهمه رنج و بدبختی ست؟ ما اینگونه آمال کدامین افراد را برآورده می سازیم؟ چرا؟ حال پای شخص دیگری را به این مهمانخانه درد باز می کنیم، سلولهای دیگری برای ادراک رنج. مسائل حل ناکرده مان را به گردن دیگری می اندازیم و احساس رضایت می کنیم، اگر این را هم نگوییم دیگر چه بگوییم. و این است زندگی؟ انسانی را به این جهان آوردن و در این جنگل حرف زور رها کردن که چه؟ آیا این رنج بسنده نبود؟ آیا این بدبختی کفایت نداشت؟ با دست توانگر کدامین تربیت؟ با توان رفاهی کدامین سرمایه؟ به آرزوی چه؟ میلادی سراسر آغشته به اسرار شیر خشک و ویاگرا. تاریخ پرشکوه جامعه ای برخوردار از حق نخبه کشی(، برای آنها که "جامعه شناسی نخبه کشی" را نخوانده اند می گویم)، و از سخنان طه حسین و ابوالعلا معری چشم می پوشم. ما واقعا بازیچه دستان دیگری باید باشیم که چنین می کنیم، و گر نه جهل عظیم و سلسله دار ما خود بزرگترین شاهد ماست بر اشتباهات ما.

و اینها ست سرفه های مکرر عقل چرک کرده من.